Jedyną skuteczną metodą leczenia torbieli pilonidalnej jest leczenie operacyjne.Tylko całkowite wycięcie torbieli daje szanse na pełne wyleczenie. Nacinanie ropni tworzących się w obrębie torbieli lub drenaż i ewakuacja treści wyciekającej z przetoki skórnej nie są metodami zapewniającymi wyleczenie, a jedynie doraźną pomocą mającą na celu zmniejszenie bolesnych objawów. Dlatego wszystkim pacjentom zaleca się jak najszybszą operację.

Należy pamiętać, że niezwykle ważnym aspektem operacji jest ból pooperacyjny oraz szybkość gojenia rany pooperacyjnej, a tym samym jak najszybszy powrót pacjenta do sprawności fizycznej. W dzisiejszych czasach bardzo ważne jest szybkie wyleczenie i możliwość szybkiego powrotu do pracy zarobkowej. Krótszy czas gojenia rany pooperacyjnej to także mniejsza ilość opatrunków oraz mniejsza ilość środków p/bólowych, a tym samym mniejszy całkowity koszt leczenia choroby. Dlatego współcześnie zaleca się całkowite usunięcie torbieli pilonidalnej z pierwotnym zamknięciem rany pooperacyjnej i przemieszczeniem szpary pośladkowej poza linię pośrodkowa ciała (np. operacja metodą Bascom 2)

Każda torbiel pilonidalna po wycięciu zostaje poddana badaniu histopatologicznemu. Na wynik czeka się około 2 tygodnie. Nowotwory w obrębie torbieli występują bardzo rzadko (u mniej niż 1% pacjentów). Opisywane w piśmiennictwie przypadki raka dotyczyły głównie pacjentów, u których nieleczona choroba występowała przez kilkadziesiąt lat.

Jeżeli ujście zewnętrzne torbieli jest duże, przed samą operacją, już na stole operacyjnym, podaje się do wnętrza torbieli specjalny błękitny barwnik. Błękit wypełnia wszystkie kanały torbieli. Umożliwia to operującemu chirurgowi łatwiejsze rozpoznanie śródoperacyjne tkanek zdrowych (niezabarwionych) i chorej tkanki torbieli (zabarwionej błękitem).  

Metody operacji

Całkowite wycięcie torbieli bez zeszycia rany i pozostawienie do powolnego samoistnego gojenia – jest to najstarsza metoda leczenia operacyjnego. Metoda ta nie jest obecnie zalecana ze względu na długi czas gojenia rany pooperacyjnej. W zależności od wielkości wyciętej torbieli wraz z okolicznymi tkankami i rozległości zabiegu operacyjnego gojenie trwa od kilku miesięcy do ponad pół roku. Ponadto pozostawienie rany niezszytej sprzyja zakażeniom.

Na rysunku poniżej przedstawiony jest schemat operacji prostego wycięcia bez zeszycia rany. Wycięcie z marsupializacją lub elektrokoagulacją brzegów rany – są to różne odmiany zaopatrywania brzegów rany podczas wycięcia z pozostawieniem rany niezszytej. Obie odmiany podobnie jak cała metoda są obecnie niezalecane.

Proste wycięcie bez zeszycia rany

Wycięcie i zeszycie rany w linii pośrodkowej ciała – Jest to dość często stosowana metoda operacji jednak nie likwiduje ona przyczyny występowania choroby czyli patologicznego wnikania włosów w linii pośrodkowej ciała. Obecnie zaleca się wycięcie torbieli z przesunięciem linii szwów poza linię pośrodkową ciała. Zeszycie rany sprzyja szybkiemu gojeniu, należy jednak pamiętać, że jest to jedynie leczenie objawowe – nie likwiduje przyczyny choroby. W trakcie tej operacji po wycięciu torbieli przywraca się anatomiczne położenie szpary pośladkowej co może sprzyjać nawrotowi. Nawroty po tego typu operacjach są częste (około 30%).

Wycięcie torbieli z pierwotnym zamknięciem rany pooperacyjnej i przemieszczeniem szpary pośladkowej poza linię pośrodkowa ciała – Jest to obecnie zalecana metoda leczenia torbieli pilonidalnej. Zapewnia ona zarówno wycięcie torbieli w całości jak i likwiduję przyczynę występowania choroby ponieważ zmienia nieco budowę anatomiczną szpary pośladkowej. Zamknięcie rany szwami (lub jednym szwem – ciągłym przez całą długość rany) znacznie skraca czas gojenia. Już po około 2 tygodniach rana jest zagojona i szwy zostają zdjęte. Zamnknięcie rany w czasie operacji zmniejsza też dolegliwości bólowe i zmniejsza szanse na infekcję rany pooperacyjnej. Metoda leczenia operacyjnego z przemieszczeniem szpary pośladkowej jest obecnie stosowana przez chirurgów na całym świecie i cechuje się najmniejszą liczbą nawrotów i najkrótszym czasem gojenia. W związku z tym jest zalecana przez proktologów jako najlepsza dla pacjenta metoda leczenia operacyjnego.

Istnieje kilka metod operacji z przemieszczeniem szpary pośladkowej poza linię przyśrodkową:

Wycięcie torbieli metodą Bascom II

Rana po operacji Bascom II

Wycięcie z przeszczepem skóry

Wycięcie z plastyką skóry płatem romboidalnym metodą Limberga – Jest to operacja umożliwiająca leczenie dużych torbieli pilonidalnych z licznymi przetokami ponieważ używa się w tej metodzie przesuniętego płata skórnego pełnej grubości ze zdrowego pośladka. Efekt kosmetyczny w postaci rozległej blizny jest gorszy od metody Bascom II czy modyfikacji Karydakisa ale sposób prowadzenia cięcia i przeszczepu płata skórnego umożliwia chirurgowi pokrycie dużych ubytków skórnych po wycięciu rozległej torbieli. Opis metody można przeczytać w artykule dostępnym tu -> Bozkurt MK, Tezel E. Management of pilonidal sinus with the Limberg flap. Dis Colon Rectum. 1998 Jun;41(6):775-7

Wycięcie torbieli z przeszczepem skóry sposobem Limberga

 Wycięcie torbieli skośnym cięciem metodą Suchorskiego – Jest to rzadko stosowana metoda usunięcia torbieli. Cięcie skórne prowadzi się w kształcie rozciągniętej litery „S”. Metoda warta uwagi w przypadkach, gdy ujście zewnętrzne torbieli znajduje się w daleko od jej głównej części. Niestety znaczna część cięcia biegnie w linii pośrodkowej ciała więc nie jest to metoda całkowicie zmieniająca anatomiczne położenie szpary pośladkowej.

Inne rodzaje plastyki skóry po wycięciu torbieli – Operacje te nie zapewniają dobrego efektu kosmetycznego ze względu na rozległe cięcia skórne. Są obecnie bardzo rzadko stosowane i nie cieszą się dużą popularnością wśród chirurgów. Także ilość doniesień naukowych w piśmiennictwie medycznym na ich temat jest niewielka.Do tych operacji zalicza się tzw. plastykę typu  „Z” oraz „V-Y”. 

Drenaż pooperacyjny

Drenaż pooperacyjny – w niektórych przypadkach, szczególnie przy operacji rozległych torbieli z przeszczepem dużych fragmentów skórnych stosuje się drenaż okolicy operacyjnej. Polega on na założeniu przez skórę cienkiej rurki (drenu) w okolicę operowaną. Celem drenażu jest ułatwienie odprowadzenia płynu surowiczego lub krwi, które mogą się zbierać w obrębie rany. Dren usuwa się najczęściej w pierwszej lub drugiej dobie po operacji gdy ilość wyciekającej przez dren treści jest niewielka.